Dzień Zwycięstwa to nie tylko defilada wojskowa, która ma corocznie miejsce w Moskwie 9 maja oraz Dzień Europy 8 maja. Jest to oddawanie pamięci wygranej wojny z nazizmem oraz upamiętnienie wszystkich żołnierzy, lekarzy, uczonych, studentów, losów swoich rodzin – wszystkich którzy oddali swe życie, by swój kraj mógł istnieć dalej, by narody mogły dążyć ku lepszej przyszłości.
Wygrana w II Wojnie Światowej należy przypisać zarówno Związkowi Radzieckiemu, jak i Stanom Zjednoczonym. ZSRR nie mógłby dokonać wojskowych sukcesów bez ogromnej pomocy Stanów Zjednoczonych. Jest to wspólny sukces i nie można przypisywać jednoznacznego zwycięzcy. To dzięki Stanom Zjednoczonym został otwarty drugi front w północnej Francji. To dzięki finansowej pomocy Związek Radziecki mógł kupować i produkować sprzęt wojskowy oraz go modernizować tak jak czołg T-34. To dzięki amerykańskiej pomocy w formie ubrań i wyżywienia radzieccy żołnierze mogli spychać wroga pod Berlin. Również ta pomoc umożliwiała przeżycie milionom obywateli radzieckich.
SYTUACJA GOSPODARCZA III RZESZY PRZED II WOJNĄ ŚWIATOWĄ
Stany Zjednoczone wiedziały, że III Rzesza Führera od kiedy przejął władzę zaczyna się rozpędzać. Wielkie pożyczki udzielone Niemcom według Planu Dawesa w 1924, który zakładał rozłożenie niemieckich reparacji wojennych w czasie oraz udzielenia pożyczki w wysokości 200 mln USD na spłatę reparacji. Plan spowodował, iż Rzesza była stosunkowo stabilna politycznie i gospodarczo, co pozwoliło na zaciąganie dwukrotnie większych pożyczek niż spłatę zobowiązań, dlatego w 1929 roku powstał Plan Younga. Plan przewidywał, zmniejszenie reparacji nałożonych na Niemcy, na dłuższy okres, aczkolwiek Plan restrukturyzacji gospodarki niemieckiej w postaci pożyczek płynął od kredytodawców amerykańskich.
Przed Wielkim Kryzysem do Niemiec napłynęły wielkie inwestycje amerykańskie w wysokości ponad 20 miliardów USD. Ledwo dotknięta gospodarka niemiecka kryzysem postawiła na rozwój infrastruktury militarnej oraz autostrad. Coraz większe zadłużenie niemieckie spowodowało, iż prezes Reichbanku, Hjalmar Schacht, wprowadził do wymiany handlowej tzw. weksle Mefo-Wechsel, które umożliwiały bezgotówkowe finansowania programów tworzenia nowych miejsc pracy oraz rozbudowy programu zbrojeniowego. Po dokonaniu Anschlussu Austrii 12 marca 1938, dokonano transferu ponad 78 ton złota oraz walut z austriackiego banku narodowego Oesterreichische Nationalbank do niemieckiego Banku Rzeszy Reichsbank. Ilość złota z Austrii przewyższała 3-krotnie niemieckie rezerwy złota. Przypominam, że marka niemiecka nie była ówcześnie walutą wymienialną.
ATAK III RZESZY NA ZWIĄZEK RADZIECKI
Czy Hitler ubiegł Stalina? Tak. Obaj wiedzieli, że ich sojusz nie będzie trwałym paktem o nieagresji. Obaj wiedzieli, że któryś z nich zaatakuje, nie wiedzieli kiedy. Armia III Rzeszy była zaprawiona w bojach kiedy to wdrożyli „Plan Barbarossa”, który był opóźniony o ponad pół roku ze względu na niezdarność Mussoliniego w walkach o Albanię i Grecję. Stacjonujące wojska alianckie w Grecji i na Krecie (Wielka Brytania, Nowa Zelandia, Australia i Królestwo Grecji) w trwających rok walkach musiały uznać wyższość hitlerowskich wojsk pozostawiając większość sprzętu ciężkiego w rękach Państw Osi oraz uciekając do Turcji. Prowadząc interwencję na Bałkanach, hitlerowskie Niemcy prowadziły równocześnie naloty na Anglię. Po zdobyciu Francji, aneksji Austrii, zajęciu Polski i Czechosłowacji Hitler dążył do podbicia Europy Wschodniej przed zimą. 22 czerwca 1941 roku rozpoczął się atak na Związek Radziecki (o dwa dni wcześniej niż Kampania Rosyjska Napoleona Bonaparte). Cele Mein Kampf zaczynają być jak najbardziej realne w oczach Führera.
Stalin jednak nie chciał dopuścić do siebie myśli, że został zdradzony przez swojego „sojusznika”. Chociaż premier Wielkiej Brytanii, Wilson Churchill, wysyłał raporty świadczące o możliwej inwazji, Sekretarz Generalny KZPR ignorował je, tak samo jak ignorował informacje pochodzące od straży granicznej ZSRR. Generał Żukow prosił Stalina, by pozwolił postawić w stan gotowości wojsko. Stalin jednak pozostawał przy swoim zdaniu. Dodatkowo Hitler wysłał dwa listy Stalinowi informujących go o konieczności przemieszczenia się wojsk w głąb Związku Radzieckiego, by pozostać poza zasięgiem brytyjskiego RAF-u. Stalin wierzył, że inwazja jest prowokacją, która odbywała się była wykonywana bez wiedzy Hitlera.
W 1941 roku, ZSRR dopiero wprowadzało w skład swoich wojsk czołgi T-34 oraz seria czołgów KW, jedynego czołgu produkowanego seryjnie na świecie do ’42 roku. Jednak nie można powiedzieć, iż ZSRR był krajem zacofanym. W latach ’30 nastąpiła intensywna industrializacja państwa stając się jedną z większych gospodarek na świecie, aczkolwiek z dużymi stratami do czołówki. Projekty nowych czołgów oraz samolotów wyznaczały nowe standardy w przemyśle wojskowym. Stalin jednak nie dysponował odpowiednią kadrą, by zainicjować atak na III Rzeszę po przeprowadzonych czystkach w swoich szeregach oraz zsyłkach na Syberię. Armia Czerwona ustępowała również III Rzeszy pod kątem wyszkolenia. W dniu ataku, wojsko Radzieckie liczyło 5 mln żołnierzy, około 9000 samolotów, 23 tysiące czołgów, oraz lekko ponad 116 tysięcy dział i moździerzy. Sowieci dopiero wprowadzali nowe uzbrojenie. Większość arsenału stanowiła stara technologia.
III Rzesza wysłała na front wschodni ponad 3 mln żołnierzy, ponad 3500 czołgów, około 12 000 moździerzy i działek samobieżnych, a także około 3 000 samolotów. Rozproszenie się sił Rzeszy na trzy główne nurty, które podążały na północ do Leningradu pod wodzą feldmarszałka Wilhelma von Leeba , na południe do Rostowa nad Donem podążał feldmarszałek Gerda von Rundsted oraz najsilniejszymi i najliczniejszymi wojskami prowadził na Moskwę generał Fedor von Bock. Na Łotwie i na Ukrainie miejscowi z chęcią dołączali się do wojsk nazistowskich, by walczyć przeciwko uciskowi Stalina. Rzesza zdobywała pewnie tereny, aż do dotarcia do okolic Moskwy, gdzie nastąpiła Radziecka kontrofensywa.
WIELKA WOJNA OJCZYŹNIANA – KONTROFENSYWA RADZIECKA
Nazistowscy planiści uważali, że ziemie Sowiecki zdobędą w przeciągu czterech miesięcy i pokonają Państwo Rad. W ciągu 6 dni naziści pojawili się w Mińsku. Hitler nie docenił warunków pogodowych, które zawsze sprzyjały Rosji, a teraz również Związkowi Radzieckiemu. W roku 1941 pierwszy śnieg spadł bardzo wcześnie. Już na początku października, co było zaskoczeniem również dla mieszkańców republik Radzieckich. Nie tylko śnieg rozpoczął problemy niemieckiej armii. Już na początku września pogoda zaczęła oznajmiać, iż będzie przeciwko nazistowskim agresorom. Długie i intensywne opady deszczu zatrzymały ofensywę środkową armię generała Fedora von Bocka na prawie dwa miesiące. Wznowiono ją tuż przed pierwszymi opadami śniegu na początku października. Kolejnym problemem były drogi. Mała ilość dróg była ugruntowana i większość z nich zamieniła się w błoto. Czołgi oraz inne pojazdy gąsienicowe ledwo mogły brnąc do przodu.
Wojska nazistowskie zaczęły odczuwać klimat na swojej skórze. Zaczynało brakować zaopatrzenia, wyżywienia, paliwa dla pojazdów. Żołnierze byli coraz bardziej wycieńczeni.
Gdy agenci NKWD dowiedzieli się, iż Japonia nie planuje ataku na Związek Radziecki, automatycznie został rozpoczęty transport wojsk na europejską część ZSRR. Na początku listopada rozpoczęto Operację Tichwińską mającą na celu niedopuszczenie do okrążenia Leningradu. Również w Operacji Rostowskiej podjęto skuteczne próby rozbicia wojsk feldmarszałka Gerda von Rundsteda. Od końca listopada, gdy wojska nazistowskie były już o 30 km od Moskwy, do 5 grudnia trwała ich ofensywa. 5 grudnia 1941 roku Front Kaliniński uderzył w wojska von Bocka, który zarządził wstrzymanie ofensywy i odwrót wojsk. Dzięki temu wojska III Rzeszy cofnęły się o ponad 100 km wstecz.
Od tego momentu, aż do końca 1942 roku wojska Radzieckie odzyskały większość swojego terytorium będącego pod ich panowaniem przed atakiem nazistów. Latem 1943 linia frontu niemiecko-radzieckiego przebiegała od jeziora Ładoga i Leningradu, aż do Charkowa wzdłuż rzek Doniec i Siewierski do wschodnich wybrzeży Morza Azowskiego.
WŁĄCZENIE SIĘ DO WOJNY STANÓW ZJEDNOCZONYCH
W 1922 roku przedstawiciel J.P. Morgan, późniejszy sekretarz stanu USA John Foster Dulles spotkał się z późniejszym prezesem banku centralnego III Rzeszy Hjalmarem Schachtem i oznajmił mu stanowisko największego holdingu na świecie: „Niemcy muszą dostać pożyczkę w wysokości pięciu miliardów marek w złocie, aby przekazać je natychmiast Francji. Te pieniądze można uzyskać nie z pożyczki państwowej, ale prywatnych karteli. Chcę utworzyć, powiedzmy, cztery prywatne niemieckie kartele. Każdemu niemiecki rząd zagwarantowałby na 20 lat monopol w eksporcie masowych produktów: węgla, potasu, cukru i cementu.”
Wdrażając w życie plan, przy pomocy Ford Motor Company i Standard Oil of New Jersey Rockefeller (dzisiejszy Exxon Mobil), General Motors i innych potęg finansowych, stworzyli trzon niemieckiej potęgi; IG Farben, jedynego dostawcy gumy syntetycznej, aluminium, magnezu, siarki i smarów na świecie. Niemcy nie zdołałyby przygotować się do wojny gdyby nie nowopowstała kompania. Przykładowo, niemieckie samoloty nie mogły latać bez używania mieszanki paliwowej Standard Oil. To również amerykańskie paliwo pozwało nazistom wkroczyć w 1939 roku do Polski, w 1940 do Paryża, a 1941 roku rozpocząć kampanie przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Bez Stanów Zjednoczonych, wybuch drugiej wojny światowej nie byłby możliwy.
Lend-Lease Act, była to ustawa z dnia 11 marca 1941 roku, na mocy której Stany Zjednoczone udzieliły pomocy sprzętowej, zaopatrzeniowej, żywnościowej swoim sojusznikom podczas II Wojny Światowej. Walczącym Brytyjczykom w Bitwie o Anglię, pod koniec 1941 roku zaczęło brakować gotówki, dzięki której kupowali sprzęt na zasadzie podpisanych umów z USA „Cash and Carry”. 30 listopada 1941 roku prezydent Roosevelt zaaprobował pożyczkę w wysokości 1 mld USD dla rządu Brytyjskiego. Największą pomoc dostali Brytyjczycy (około 32 mld USD), w znacznie mniejszym stopniu (około 12 mld USD) Związek Radziecki, który przede wszystkim potrzebował żywności oraz odzieży dla swoich obywateli i żołnierzy. Przeznaczone pieniądze oczywiście również przeznaczył na zakup sprzętu wojskowego oraz dzięki pożyczą płynących ze Stanów Zjednoczonych, był wstanie wyprodukować broń, czołgi oraz samoloty, które przyczyniły się do zwycięstwa w wojnie. Całkowita kwota pożyczek udzielonych przez USA opiewała na około 50 mld USD.
Stany Zjednoczone Ameryki do wojny zostały włączone poprzez japoński atak na Pearl Harbor. Przed atakiem, zdecydowana większość społeczeństwa amerykańskiego opowiadała się za polityką izolacjonizmu i nie dołączaniu do wojny. Po ataku, w niespełna tydzień do armii zgłosiło się ponad milion osób. Jednak czy atak Japończyków nie był sprowokowany przez USA, które nie chciały wypowiedzieć wojny, ale pragnęły by zostały włączone do wojny poprzez zaatakowanie ich?
Amerykanie doskonale wiedzieli jak sprowokować atak Japończyków poprzez nałożenie na Cesarstwo Japonii embarga. Prezydent Roosevelt zamroził aktywa Japończyków na terenie USA, wstrzymał nagle eksport do Cesarstwa oraz wspierał finansowo wrogów Japonii, czyli chińskich nacjonalistów będąc tym samym neutralnym państwem w trakcie tych działań. Stany Zjednoczone spodziewały się ataku ze strony Japońskiej ze względu na przechwycenie depesz poprzez złamanie praktycznie wszystkich kodów japońskich, tzw. kody purpurowego, kodu 5-Num oraz kod Yobidashi Fugo, który był odpowiedzialny za radiowe sygnały rozpoznawcze poszczególnych okrętów. Amerykanie zdążyli wycofać najważniejsze okręty z Pearl Harbor oraz inny cenny sprzęt. W dniu ataku, 7 grudnia 1941 roku zginęło ponad 2 400 amerykańskich żołnierzy. Automatycznie z dniem ataku, Stany Zjednoczone były w stanie wojny ze wszystkimi Państwami Osi ponieważ to Japonia wypowiedziała wojnę Amerykanom.
OTWARCIE DRUGIEGO FRONTU. OPERACJA OVERLORD
Zachodnie państwa oraz korporacje widząc, że inicjatywę na froncie wschodnim zaczyna przejmować Związek Radziecki postanowiły działać i przyłączyć się do wojny otwierając drugi front. Tak oto po raz pierwszy Wielka Trójka spotkała się w Teheranie. Obradowali w dniach 28 listopad – 1 grudzień 1943 roku. Wbrew woli Churchilla, front zachodni utworzono w północnej części Francji, w Normandii. Premier Wielkiej Brytanii pragnął by drugi front powstał w Grecji. Roosevelt przychylił się do propozycji Stalina. Postanowiono także o utworzeniu Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także o kształcie powojennej Polski. Stany Zjednoczone, jak i Zjednoczone Królestwo sprzedało Polskę Stalinowi w trakcie przydzielania stref wpływów w powojennej Europie. Ze względu na wybory prezydenckie w 1944 roku, prezydent Roosevelt licząc na ogromne poparcie Polonii amerykańskiej przemilczał ten fakt. Postanowiono również, że zwycięstwo nad III Rzeszą będzie akceptowane jedynie w formie bezwarunkowej kapitulacji.
Plany dołączenia do wojny w Europie przez Stany Zjednoczone zaczęły kształtować się już w 1942 roku, kiedy to pod kryptonimem Operacji „Bolero” Amerykanie zaczęli transportować do Wielkiej Brytanii sprzęt wojskowy, amunicję, altymetrię oraz żołnierzy (około 1,5 mln).
6 czerwca 1944 roku generał Eisenhower rozpoczął Operację Overlord, która polegała na desancie wojsk alianckich w Normandii (sam desant wojsk przebiegł pod kryptonimem „Operacja Neptun”). Operacja była poprzedzona innymi mniejszymi operacjami wywiadowczymi, które miały wprowadzić w dezorientację sztab III Rzeszy i błędnie ocenić miejsce desantu wojsk alianckich. Operacja składała się z dwóch faz: desantu powietrznego blisko 25 tysięcy spadochroniarzy oraz desantu morskiego liczącego około 130 tysięcy żołnierzy piechoty i sił specjalnych. Akcja desantowa była poprzedzona bombardowaniem sił nazistów.
Po przełamaniu frontu i wyzwoleniu Francji przez wojska alianckie, ich wojska zatrzymały się na terytorium Sekwany 31 sierpnia 1944 roku. Postój wojsk był spowodowany przede wszystkim brakiem zaopatrzenia w paliwa, medykamenty i amunicję wojsk. Priorytetem dla generała Eisenhowera było otwarcie szerokiego frontu, związku z tym potrzebowano odblokować port w Antwerpii. Wyznaczonym, by tego dokonać był marszałek Montgomery. Plan odblokowania drogi polegał na Operacji Market Garden, największej operacji z udziałem wojsk powietrzno-desantowych. Marszałek Montgomery zignorował plan inwazji pułkownika Stanisława Sosabowskiego, który stał się kozłem ofiarnym po niepowodzeniu operacji, gdzie największym winowajcą był właśnie Montgomery oraz generał Browning. Trzeba zaznaczyć, że 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, dzielnie walczyła o Arnhem.
Wojska alianckie wiele zyskały poprzez nieudaną kontrofensywę wojsk III Rzeszy, które przerzuciły wojska z frontu wschodniego. Zostały początkowo zepchnięte, lecz udana ofensywa radziecka pozwoliła również aliantom przesunąć swoje pozycje do przodu.
KONFERENCJA NA JAŁCIE ORAZ OPERACJA BERLIŃSKA – ZAKOŃCZENIE WOJNY
Stalin przeciągał spotkanie Wielkiej Trójki, by mieć wszelkie argumenty negocjacyjne za sobą. Konferencja odbyła się w dniach 4-11 lut 1945 roku na Jałcie (Krym). Stalin wiedział doskonale, że ogromne straty poniesione przez aliantów w niemieckiej kontrofensywie, może jedynie pomóc pełne zaangażowanie wschodniego frontu. Dzięki, zaangażowaniu Armii Czerwonej na froncie pozwoliły na ponownie zwrócenie się sił niemieckich na front wschodni.
Konferencja była potwierdzeniem postanowień z Teheranu. Postanowiono, iż linia Radziecko-Polska będzie przebiegać wzdłuż linii Curzona, w zamian Polska otrzyma ziemie, które posiada obecnie. Podzielono ostatecznie Niemcy oraz Stalin zobowiązał się do przyłączenia do wojny z Japonią po 3 miesiącach od kapitulacji III Rzeszy. W zamian Związek Radziecki otrzymał Południowy Sachalin oraz Wyspy Kurylskie. Postanowiono również o nałożeniu na Niemcy reparacje wojenne. Strefy wpływów w Europie zostały podzielone.
16 kwietnia 1945 rok rozpoczęła się Operacja Berlińska, prowadzona przez 1 i 2 Front Białoruski oraz 1 Front Ukraiński pod wodzą marszałka Gieorgija Żukowa. Błyskawicznie wojska radzieckie poradziły sobie z oporem wojsk nazistowskich. 2 maja byli już pod Berlinem, gdzie spotkali się z wielkim oporem. 8 maja 1945 o 22:43 w Berlinie, w imieniu Naczelnego Dowództwa Armii Czerwonej, wraz z Brytyjskim generałem lotnictwa Arthura Treddera reprezentującego rządy USA, Wielkiej Brytanii i Francji przyjął z rąk feldmarszałka Wilhelma Keitla bezwarunkową kapitulację hitlerowskich Niemiec. Ze względu na różnicę czasową, w Moskwie był to już 9 maja, dlatego tę datę uważa się za Dzień Zwycięstwa nad nazizmem, a Europa i świat Zachodni uznaje go 8 maja.
Historyczny ambasador
Wspieraj blog na:
