Pod koniec pierwszej dekady XXI wieku nastąpił koniec pauzy strategicznej wchodząc w proces policentryzacji świata z podziałem globu na strefy wpływu mocarstw[1].
Oznacza to, że nastąpił koniec jednobiegunowej chwili, która była anomalią w stosunkach międzynarodowych z historycznego punktu widzenia[2]. Amerykański liberalny ład dobiega do końca w formie w jakiej obecnie funkcjonował od zakończenia II wojny światowej i ustaleniami z Bretton Woods, które ustanowiły instytucje międzynarodowe strzegące wystandaryzowane normy prawne zapewniając swobodę wymiany kapitału, towarów, przepływu ludzi, wiedzy oraz promowanie konkurencji wśród przedsiębiorców.
Zachód posiada coraz mniejszy udział gospodarczy w globalnym PKB, demograficznie staje się mniejszą częścią świata, a inni gracze z innych cywilizacji rozwijają się znacząco dynamiczniej pod względem gospodarczym, innowacyjnym oraz demograficznym. Świat Zachodu jest gospodarczo dojrzały i nie jest w stanie utrzymać tak wysokiego wzrostu.
Umiejętność kodowania będzie przepustką do nowoczesności i do udziału krajów, jak i indywidualnych osób, w światowym podziale pracy[3]. Technologie informacyjne, informatyczne i biotechnologiczne są narzędziami dzięki którym rewizjonistyczne państwa Eurazji mogą wypierać amerykańskie wpływy gospodarcze, militarne, a więc i polityczne. Amerykanie się wycofują z partycypacji w Eurazji i przyjmują strategię off-shore balancing[4].
Rosja staje przed ciężkim zadaniem utrzymania swojej siły politycznej na arenie międzynarodowej ze względu na możliwości gospodarcze. Rozwija się w tempie 1,5-2% PKB, jednak jest to niezauważalny rozwój gospodarczy w skali tak ogromnego geograficznie państwa jakim jest Federacja Rosyjska. W czasach obecnych, pomimo sankcji i sporadycznych protestów nagłaśnianych w Zachodniej infosferze, Rosja jest państwem wewnętrznie stabilnym. Rosjanie rozwinęli w sposób znaczący strategie prowadzenia skutecznych działań w cyberprzestrzeni, działań walki hybrydowej oraz potencjału nuklearnego w zintegrowany system walki asymetrycznej z wielkimi potęgami jakimi są Stany Zjednoczone (NATO) oraz Chiny.
Rozwój technologii oraz zdolności cybernetycznych spowodował, że armie nie mają frontów czy linii walki. Została stworzona przestrzeń walki. Główną zmianą jaką niesie za sobą wojna nowej generacji jest walka o tzw. infrastrukturę mentalną społeczeństwa. Dotychczasowy bierny konsument (użytkownik) staje się współtwórcą kreowanej narracji informacyjnej oraz wpływania na nią. Panowanie nad przestrzenią geograficzno-fizyczną można zapewnić poprzez wpływanie na sferę informacyjną, ponieważ angażuje się w to społeczność cywilną.
Jest to rodzaj wojny nieliniowej (dyfuzyjnej), która toczy się w czasach pokoju w świetle kamer. Jest to geopolityka informacyjna, bądź inaczej mówiąc zdolności do prowadzenia głębokiej dywersji informacyjnej, niesie za sobą korzyści i zdolności do realizacji wpływów politycznych niewspółmiernie wysokie do nakładu kosztów użycia np. dywizji zajmując dane terytorium i ostrej reakcji społeczności międzynarodowej nakładając sankcje gospodarcze[5].
Miało to następstwa w stworzeniu narodowych mediów regionalnych mocarstw. W 2005 roku Rosjanie stworzyli kanał informacyjny Russia Today oraz w 2014 roku powstała agencja informacyjna Sputnik (Rosja). W 1996 roku powstała telewizja Al-Jazeera (Katar), w 2000 roku kanał telewizyjny CGTN oraz nastąpiło wzmocnienie chińskiej pozycji międzynarodowej dzięki państwowej agencji prasowej Xinhua (Chiny). Są to media informacyjne o międzynarodowym zasięgu, które swoją działalność prowadzą w językach lokalnych dzięki czemu media te przekonywają społeczeństwo krajów np. Zachodnich, do tego, iż nadawana narracja jest właściwa. Z tego powodu w Zachodniej sferze są zwalczane owe media i przedstawiane jako nierzetelne agencje informacyjne tworzące fake news. Jest to w pewnej mierze racja, ponieważ we wcześniej wymienionych mediach informacje są tworzone przez zwykłych obywateli umożliwiając im wypowiedzenie swoich opinii na ich platformach, a więc kreują przychylną im narrację stawiając w kontrze przekaz mediów narodowych.
Rosjanie poprzez web 2.0., social media i stworzenie Runetu w sposób znaczący wpływają na percepcję Rosji w rosyjskiej Bliskiej Zagranicy prowadząc operacje dezinformacyjne oraz działania o niskiej częstotliwości. Jest to tzw. Doktryna Gierasimowa, która powstała w 2013 roku, a następnie została zmodyfikowana w 2019 roku. Leszek Sykulski uważa, że Doktryna Gierasimowa nie istnieje i jest to bardzo udaną operacją rosyjskich służb specjalnych. Według Gierasimowa najistotniejszym znaczeniem do prowadzenia elementów dywersyjnych są niemilitarne środki działań wojennych takich jak social media, instrumenty ekonomiczne, humanitarne i polityczne.
Wykorzystanie siły militarnej jest dopuszczalne jedynie w późniejszych fazach konfliktu w celu osiągnięcia celów politycznych lub militarnych. Technologie informacyjne umożliwiły na sprawne komunikowanie pomiędzy dowództwem, a operującymi siłami wojskowymi[6]. Celem tych działań mogą być sankcje gospodarcze, izolacja polityczna na arenie regionalnej i międzynarodowej, blokada szlaków komunikacyjnych (lądowych, morskich i lotniczych), zastraszanie użyciem siły wojskowej, wprowadzenie oddziałów sił międzynarodowych argumentując ochroną praw człowieka czy tworzenie koalicji balansujących.
Obecnie ciężko jest określić, kiedy następuje przekroczenie granicy pomiędzy stanem pokoju, a wojny. Zanika także luka pomiędzy działaniami taktycznymi oraz operacyjnymi, ponieważ działania stają się bardziej aktywne, manewrowe, dynamiczne i produktywne. Działania asymetryczne i przeniesienie walk w strefy działań pośrednich pozwalają na wyrównanie przewagi wroga w walce kinetycznej m.in. poprzez robotyzację armii oraz rozwój sztucznej inteligencji[7].
Istotą działań jest zniszczenie potencjału militarno-ekonomicznego przy dokonaniu precyzyjnych i krótkotrwałych uderzeń w infrastrukturę krytyczną lub wykorzystaniu sił specjalnych[8]. Gierasimow stwierdza, że w nowoczesnych konfliktach kluczowa jest ochrona swoich obywateli, obiektów strategicznego przeznaczenia oraz infrastruktury odpowiedzialnej za łączność. Włodzimierz Bączkowski stwierdził, że „głęboka akcja polityczna nacechowana treścią dywersyjną, rozkładową i propagandową”[9] jest główną siłą Rosji i przyczyną jej trwałości. Cele polityczne Rosja musi dostosowywać do dostępnego spektrum środków, a czynników moralnych nie można pominąć w dyskusjach o potencjalnym konflikcie.
Siła Rosji nie tkwi w gospodarce czy wojsku, a w prowadzeniu działań dywersyjnych wobec swojego otoczenia prowadząc walkę informacyjną, działania w cyberprzestrzeni, walkę wywiadów, walkę o narrację historyczną, etc. Jest to wojna nowej generacji, w której prowadzi się akcje propagandowo-dywersyjne poniżej progu otwartego konfliktu[10].
Walka wywiadów jest najistotniejszą bitwą w obecnych czasach. Zdolności armii znajdują się na dalszym planie. To służby manipulują ludźmi, a obecnie społeczeństwo ma istotny wpływ na bieg wojny i decyzje polityczne. Rosjanie wyspecjalizowali się w prowadzeniu walki informacyjnej, a także prowadzeniu biznesów w tej sferze. Przemysł zbrojeniowy Czech oraz Słowacji należy w znacznej mierze do kapitału rosyjskiego[11].
Rosjanie skupiają się na rozszerzaniu swoich wpływów względem determinizmy geograficznemu by zapewnić bezpieczeństwo rdzennym obszarom swojego kraju oraz zwiększać możliwości gospodarcze. Geografia pod względem politycznym jest „neutralna” jednak w warunkach strategicznych kontrola pewnych obszarów jest „sojusznikiem” geograficznym aniżeli jest „neutralna” i można skutecznie oddziaływać na wroga. Granice państw Bliskiej Zagranicy, Bałkanów oraz na Bliskim Wschodzie są wysoce niestabilne ze względu na historyczne resentymenty, a przede wszystkim na rozmieszczenie mniejszości etnicznych w tych krajach które ze względu na religijną przynależność (a więc i cywilizacyjną) są w stanie utworzyć punkty zapalne do wybuchu potencjalnego konfliktu. Podobnie jest w Pribałtyce, gdzie Rosjanie mogą wykorzystać mniejszość rosyjską i wkroczyć do tychże krajów w obronie swoich obywateli. Jednak jest to ostateczny wariant, ponieważ wystarczy, że w demokratycznych wyborach parlamentarnych partie prorosyjskie dojdą do władzy i mogą wycofać się z NATO. Jest to bardzo niebezpieczny scenariusz, ponieważ zachwieje fundamentami NATO[12].
Rosjanom marzy się rozdźwięk pomiędzy krajami NATO w taki sam sposób jak Amerykanom marzyło się by nastąpił rozdźwięk sino-sowiecki w latach 60. XX wieku. W rejonie Kaukazu istnieje wiele zamrożonych konfliktów pomiędzy państwami jak m.in. spór o Górny Karabach, kwestia rzezi Ormian, czy kwestia Kurdyjska. W Azji Centralnej istnieje spór pomiędzy krajami m.in. o dostęp do zasobów Morza Kaspijskiego czy Kotliny Fergańskiej. Na Bałkanach Rosjanie są aktywnym uczestnikiem w celu załagodzenia sporów. W każdym z tych obszarów Rosja pełni rolę mediatora.
Ważnym elementem jest Cerkiew, która współpracuje z kremlowskimi elitami i tym budując samym swoją siłę na Bałkanach. Rosjanie na każdym obszarze działa w wymiarze politycznym, instytucjonalnym, bezpieczeństwa, soft power oraz gospodarczym preferując porozumienia bilateralne z każdym z państw, ponieważ może oddziaływać z pozycji siły. W każdym z regionów zależy, aby utrzymywała się sytuacja „kontrolowanej niestabilności”.
Proces odbudowy wpływów w Dalszej Zagranicy i przełamywanie kontynentalnej hegemonii Chin
Rosja musi inwestować w projekty infrastrukturalne, ponieważ są one „multiplikatorem” wzrostu gospodarczego poprzez zwiększanie interakcji międzyludzkiej oraz handlu. Obszary zaniedbywane lub w których dane państwo nie czyni modernizacji wyznacza własną słabość. By minimalizować przewagę, którą posiada przeciwnik Rosja musi postępować agresywnie wobec swoich konkurentów. Rząd rosyjski ma w planach przeznaczać rocznie około 3% PKB na rozwój projektów infrastrukturalnych. W latach 1995-2016 Indie przeznaczały około 1% na rozwój infrastruktury i utrzymywały roczny wzrost na poziomie 7%, Turcja przeznaczała 0,8% PKB i osiągała średni wzrost na poziomie 4,7%. Rosja przeznaczała około 1,3% PKB i osiągała wzrost na poziomie 3,1%[13].
W 2018 roku Putin podpisał dokument „Prezydenckie rozporządzenie wykonawcze w sprawie celów narodowych i celów strategicznych Federacji Rosyjskiej do 2024 roku” w którym nakreślone są najważniejsze ramowe cele Rosji do 2024 roku. Są to m.in. przyśpieszenie wdrożenia technologii digitalnej w sferę gospodarczą oraz socjalną, zapewnić makroekonomiczną stabilność (włączając w to cel inflacyjny na poziomie 4%), wprowadzenie Rosji do grona pięciu największych gospodarek świata, wspieranie wysoko produktywnych przedsiębiorstw zorientowanych na eksport (przede wszystkim kompleksu rolno-przemysłowego jak i przemysłu przetwórczego) opierając się na nowoczesnych technologiach i wysoko wykwalikowanych pracownikach.
Federacja Rosyjska dalej pragnie rozwijać korytarze handlowe wschód-zachód (Belt and Road Initiative) oraz północ-południe (Rosja-Indie) wzmacniając zdolności przeładunkowe portów rzecznych na rosyjskim Dalekim Wschodzie, Północnym Zachodzie, korytarzy Wołga-Morze Kaspijskie oraz Azow-Morze Czarne. Istotnie będą rozbudowane korytarze kolejowe do portów w Azowie oraz Noworosyjsku.
Zgodnie z powyższymi założeniami Rosja będzie dążyć do zmniejszenia czasu przeładunku ze statków na kolej do siedmiu dni zwiększając czterokrotnie częstotliwość przepustowości kolejowej tworząc nowe centra logistyczne i transportu multimodalnego, zwiększając fracht cargo do 80 mln ton na trasie Północnego Szlaku Arktycznego[14]. Należy mieć na uwadze, że Ocean Arktyczny jest drugim najistotniejszym obszarem rywalizacji zaraz po Indo-Pacyfiku. Towary będą musiały przejść przez Bramę Archangielską i następnie przez Cieśninę Beringa, by podążać wzdłuż wybrzeży kontrolowanych przez Rosję aż do portu w Rotterdamie.
Jest także koncepcja Nowego Polarnego Szlaku przez Jakuck i rzekę Lenę, czyli obszar już zupełnie nie kontrolowany przez flotę Stanów Zjednoczonych. RŻD i Deutsche Bank – wykorzystanie portu w Ust-Łudze (koło Petersburga) by wykorzystać transport intermodalny (z kolei na promy) używając wielkich barek. Alternatywą może być transport z Kaliningradu do portów niemieckich omijając Europę Środkowo-Wschodnią. Nie da się obszaru Europy Środkowo-Wschodniej pominąć jednak można go w znacznym stopniu ograniczyć.
Na powyższe cele Rosja przeznaczy 390 mld Euro do 2024 roku. Na przebudowę infrastruktury rdzenia kraju zostało przeznaczone 85,5 mld Euro (25% tej kwoty), na rozwój infrastruktury drogowej przeznaczone jest 64,4 mld Euro, a na cele ekologiczne (m.in. walka z zanieczyszczeniem powietrza oraz dbaniem o wielkie obszary naturalne) zostało przeznaczonych 54,5 mld Euro[15]. Projektem, który ma wzmocnić połączoność Europy oraz Azji ma być budowa ostatniego z liczącej 8 tysięcy kilometrów czteropasmowej autostrady liczącej Mińsk z kazachskim Sagarchinem. Budowany odcinek 2 tysięcy kilometrów ukończy całą trasę i za około 12 lat rozpocznie ona funkcjonować. Zmniejszy ona czas transportu towarowego z Europy do Chin do 12-14 dni, a więc do około tygodnia krócej niż koleją (15-21 dni) czy drogą morską (21-45 dni). Będzie to impuls do rozbudowy sieci głównych dróg w Azji Centralnej. Realizacja projektu pochłonie około 600 mld Rubli (około 10 mld Euro)[16]. Chińczycy zainwestowali w projekt kolei dużych prędkości Kazań-Moskwa, przez Niżny Nowogród oraz Vladimir. Trasa ta skraca czas podróży o prawie 11 godzin.
Rosjanie będąc zaangażowanymi na Bliskim Wschodzie prowadzą dyplomację gospodarczą na najwyższym światowym poziomie. Będąc zaangażowanymi w Syrii współpracują z Iranem w aspekcie gospodarczym oraz koordynują działania operacji lądowych sił Iranu w Syrii oraz rosyjskiego lotnictwa. Należy pamiętać, że Iran jest największym konkurentem Federacji Rosyjskiej o rynek europejski. Amerykańska polityka sankcji wobec Iranu sprzyja rozwijaniu biznesu rosyjskiego w tym kraju, który pozyskuje lukratywne kontrakty.
Iran poprzez amerykańskie sankcje traci impet gospodarczy, a więc traci wpływy polityczne w krajach w których je zdobył przez ostatnią dekadę. Takim krajem jest w szczególności Syria, a utracone wpływy przez amerykańskie sankcje są zyskiem wpływów Rosji w tym kraju.
Potencjalna daleka blokada Cieśniny Ormuz jest pozytywnym sygnałem dla Federacji Rosyjskiej ze względu na zamknięcie morskiej drogi eksportu gazu oraz ropy naftowej, co w konsekwencji powoduje, że Rosja jest najistotniejszym graczem w zakresie gwarancji eksportu surowców energetycznych na rynki europejskie, z dużym udziałem Turcji jako swojego partnera. Następstwem jest rozwijanie więzi gospodarczych z Rosją przez Iran oraz ukierunkowanie na tworzenie wspólnej infrastruktury w projekcie Międzynarodowego Korytarza Transportowego Północ-Południe. Rosyjskie Ministerstwo ds. Energii podpisało memorandum z Iranem oraz Pakistanem w sprawie uczestnictwa w budowie gazociągu Iran-Pakistan-Indie, a obecnie przeprowadzane są negocjacje z Indiami[17]. Sprawa Kaszmiru może spowodować, że zostanie rozbudowana jedynie nitka gazociągu Iran-Pakistan o przepustowość rocznej 22 mld m3 z perspektywą wzrostu przepustowości do 55 mld m3.
Konkurencyjnym projektem jest Turkmenistan–Afghanistan–Pakistan–India Pipeline (TAPI) o rocznej przepustowości 3,2 mld m3 z Turkmeńskiego złoża Gylkynsh. TAPI przebiega wzdłuż Kandahar–Herat Highway, która łączy oba strategiczne miasta, by następnie móc połączyć się z Kabulem. Dodatkowo ExpoBank Russia jest zainteresowane otwarciem działalności w sektorze pakistańskiej bankowości. Rosjanie pomimo otwartej współpracy z Turcją na rzecz nowego ładu na Bliskim Wschodzie współpracują z każdym państwem na Bliskim Wschodzie, ale także z Kurdami.
Rosnieft przejął 60% udziałów w kurdyjskim przedsiębiorstwie KAR, co pozwoli mu na kontrolę najistotniejszego rurociągu w Irackim Kurdystanie. Podpisany kontrakt przedpłat na zakup kurdyjskiej ropy opiewa na wartość 1 mld USD oraz daje osiemdziesięcioprocentowy udział w produkcji kurdyjskiej ropy z pięciu złóż na terenie Irackiego Kurdystanu. Kurdowie jednak upatrują niepodległość swoją jedynie dzięki współpracy ze Stanami Zjednoczonymi[18]. Rosjanie chcą także stworzyć nowy ropociąg z Kirkuku do granicy z Turcją omijając terytorium KRG. Porzucenie Kurdów przez USA tworzy niepewność w innych graczach na Bliskim Wschodzie oraz w strukturach NATO. Rosjanie konsolidują swoje wpływy w tym regionie.
Rosja, Azerbejdżan oraz Iran podpisały w 2019 roku porozumienie w sprawie przeprowadzenia studium wykonalności (agreement on conducting a feasibility study), aby stworzyć jednolity system połączeń sieci elektronicznych w Korytarzu Północ-Południe (North-South Energy Corridor)[19]. Jest to odcinek większego połączenie jakim jest Korytarz Transportowy Północ-Południe (International North-South Transport Corridor), który zaczyna się w Rosji, przechodzi przez Iran, by osiągnąć rynek zbytu Indii. Jest to projekt multimodalnych połączeń (kolej, autostrady, energetyka, fracht), który ma podnieść intensywność wymiany handlowej pomiędzy krajami.
W 2018 roku Rosja udzieliła kredytów na rozwój infrastruktury w Iranie na potrzeby Korytarza Transportowego Północ-Południe w wysokości 3 mld USD. Rosja jako jedno spójne państwo proponuje stabilność przewozu towarów poprzez wyeliminowanie pośrednich krajów dla państw azjatyckich, by osiągnąć zachodnio-europejskie rynki zbytu. Korytarz ten może być rozbudowany w stronę portu w Petersburgu. Należy pamiętać o inicjatywie kolejowego Nord Stream z pominięciem terytorium krajów Europy Środkowo-Wschodniej osiągając bezpośrednio rynek niemiecki.
Iran wraz z Rosją podpisały porozumienie współpracy pomiędzy swoimi Marynarkami Wojennymi na Morzu Kaspijskim. Irański ambasador w Rosji, Mehdi Sanai, zaproponował zwiększenie ruchu towarów cargo przez komercyjny port morski w Machaczkale oraz wybudowanie bezpośredniego połączenia kolejowego pomiędzy Machaczkałą, a Teheranem[20].
Rosjanie zaoferowali Iranowi możliwość wykorzystywania 101 km wewnętrznego systemu rzecznego Wołga-Don łączącego Morze Kaspijskie z Morzem Azowskim i Morzem Czarnym do eksportowania irańskiej ropy naftowej[21]. Ma to być alternatywna trasa dla handlu przez Kanał Sueski, który jest kontrolowany przez amerykańską projekcję siły. W 2018 roku Nursultan Nazarbajew zaproponował utworzenie 700 kilometrowego rzecznego kanału Eurazjatyckiego, który miałby połączyć kraje Azji Centralnej poprzez Morze Kaspijskie z Morzem Czarnym. Projekt ma skrócić dotychczasową trasę docierającą do obszaru systemu Wołga-Don o 1000 km oraz będzie posiadał przepustowość do 45 mln ton rocznie. Ten projekt jest szczególnie ważny dla samego Kazachstanu, Azerbejdżanu, Turkmenistanu oraz Iranu. Trasa będzie znajdować się pod kontrolą Rosji[22].
Wykres 1. Prognozowane wielkości rynku gazu na 2028 uwzględniając LNG (w mln m3)
Źródło: Nikos Tsafos, The Era of the Gas Mega-Players, Center for Strategic and International Studies, https://www.csis.org/analysis/era-gas-mega-players, dostęp 23 sierpnia 2020 r.
Należy pamiętać, że Iran jest naturalnym rywalem Rosji o rynek europejski. Dzięki amerykańskim sankcjom gospodarczym Rosjanie mogą podporządkować sobie kluczowe gałęzie gospodarcze Iranu. Europa jest zainteresowana współpracą energetyczną z Iranem, który nawołuje do stworzenia kartelu gazowego. W przyszłości dzięki LNG może powstać kartel podobny do OPEC. Nie może on powstać w chwili obecnej, ponieważ rynek gazu nie jest rynkiem globalnym, a dzieli się na trzy wielkie niezależne od siebie rynki (rynek europejski, rynek amerykański oraz rynek azjatyckich) z niezależną od siebie infrastruktury przesyłową.
Rosja, Indie oraz Iran są zdecydowane do wspólnego rozwijania liczącego 7200 tysięcy km Korytarza Transportowego Północ-Południe. Będą to intermodalne korytarze kolejowe, morskie oraz drogowe. Jedna z głównych tras wiedzie z Indii do irańskiego portu Bandar Abbas (Cieśnina Ormuz), w którym dokonuje się 70% ogólnego irańskiego przeładunku morskiego i z którego towary będą przetransportowane drogą lądową do Bandar Anzali (Morze Kaspijskie) by drogą morską dotrzeć do rosyjskiego portu w Astrachaniu i być rozładowanym na kolej w kierunku Moskwy i dalej rynków europejskich.
Rysunek 1. Planowane projekty infrastrukturalne w Iranie
Źródło: Iran-Europe Business Digest, Iran On Its Way to Become Railway Hub of Eurasia, http://iebd.eu/transport/180-iran-on-its-way-to-become-railway-hub-of-eurasia.html, dostęp 23 sierpnia 2020 r.
Trasa ta skraca czas oraz koszty frachtu o 40%. Czas transportu pomiędzy Mumbajem a Moskwą wyniesie 20 dni. Przewidywana przepustowość roczna szacowana jest na 30 mln ton towarów. Ważnym partnerem w projekcie Korytarza Transportowego Północ-Południe dla Indii jest Afganistan, który omija Pakistan (spór o Kaszmir)[23]. Inną trasą jest transport towarów do portu Chabahar (Cieśnina Ormuz) w kierunku afgańskiego miasta Mialk poprzez połączenia kolejowe Chabahar-Zahedan-Mashhad lub Chabaha-Faraj-Bam by połączyć się z Heratem oraz uzbeckim Termez. Rosyjskie Koleje (RŻD) oraz indyjski największy przewoźnik kontenerowy drogą kolejową CONCOR podpisały memorandum o rozwijaniu współpracy na międzynarodowych korytarzach transportowych w tym Korytarza Transportowego Północ-Południe.
Rosyjskie zaangażowanie w Syrii jest podyktowane nie tylko walką z terrorystami, aby chronić swoich granic operując na wysuniętych pozycjach, ale również zablokowaniem zachodnich projektów energetycznych. Odkryte złoża w Izraelu, Syrii oraz na Cyprze spowodowały wyścig o dominację energetyczną na Bliskim Wschodzie, a więc także o przywództwo w świecie muzułmańskim. Katar jest jednym z najistotniejszych graczy na rynku gazu, w tym LNG.
W 2009 roku został wysunięty projekt eksportu zasobów gazu z Kataru przez Arabię Saudyjską, Jordanię, Syrię i Turcję włączając się w projekt gazociągu Nabucco do Europy. W wielkiej strategii włączany był azerski gaz przez wykorzystanie gazociągu TANAP. W 2011 roku Syria podpisała kontrakt warty 10 mld USD z Iranem oraz Irakiem na rozwój gazociągu skierowanego na eksport gazu na rynki europejskie[24] o przepustowości rocznej sięgającej 240 mld m3.
Po doświadczeniach z wojny irackiej na początku XXI wieku, Rosja w 2015 roku zdecydowała się chronić swoje kontrakty wydobywcze w Syrii oraz skuteczniej kontrolować wojskowe oddziaływanie na wschodni obszar Morza Śródziemnego, Turcję, Kaukaz oraz Azję Centralną. W 2019 roku państwa należące do EUG zatwierdziły dokumenty wprowadzającą koncepcję wspólnego rynku finansowego pozwalając na liberalizację przepływu kapitału oraz usług. Podczas szczytu w 2019 roku w format obrad EUG był rozszerzony o Mołdawię, Iran oraz Singapur. Należy pamiętać, że Turcja wyraziła chęć wstąpienia do Szanghajskiej Organizacji Współpracy wstrzymując możliwość przystąpienia do Unii Europejskiej. Podczas szczytu w Erywaniu podpisano umowę o wolnym handlu ze Singapurem, a od 2018 roku Eurazjatycka Unia Gospodarcza posiada taką umowę z Iranem. W 2019 roku Serbia dołączyła do Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej (EUG). W planach EUG jest utworzenie jednolitego rynku dla przesyłu i cen gazu, ropy oraz energii elektrycznej.
Historyczny ambasador
Wspieraj blog na:
[1] Wywiad autora z wybitnym polskim geopolitykiem dr Leszkiem Sykulskim pt. O procesie policentryzacji świata i walce informacyjnej, 9 kwietnia 2019r., https://www.youtube.com/watch?v=gYr27UEQeCo
[2] Mira Rapp-Hooper, Rebecca Friedman Lissner, The Open World. What America can achieve after Trump, Foreign Affaires, https://www.foreignaffairs.com/articles/2019-04-16/open-world,
dostęp 14 września 2019r.
[3] Wywiad autora z Ministrem Spraw Zagranicznych RP w latach 2007-2014 Radosławem Sikorskim pt. Polska może być lepsza w rywalizacji międzynarodowej. Jak ona wygląda?, https://www.youtube.com/watch?v=xVIDdlsn65A, 9 lutego 2019r.
[4] Wywiad autora z Ministrem Spraw Zagranicznych RP w latach 2007-2014 Radosławem Sikorskim
[5] Wywiad autora z wybitnym polskim geopolitykiem dr Leszkiem Sykulskim, 9 kwietnia 2019r.
[6] Ł. Skoneczny., Wojna hybrydowa – wyzwanie przyszłości? Wybrane zagadnienia, w Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego: Wojna hybrydowa – wydanie specjalne, P. Potejko [red.], Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, str. 44-45
[7] B. Герасимов, Ценность науки в предвидении, „Военно-промышленный курьер” 2013, nr 8
[8] M. Wojnowski, Koncepcja „wojny nowej generacji” w ujęciu strategów Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej w Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego nr 13 (7) 2015, Warszawa 2015, str. 15-16
[9] W. Bączkowski, Uwagi o istocie siły rosyjskiej, w O wschodnich problemach Polski. Wybór pism,
W. Kloczkowski, P. Kowal [red.], Kraków 2000, s. 132–133.
[10] Rozmowa z Generałem Waldemarem Skrzypczakiem, 10 kwietnia 2019 r.
[11] Generał Waldemar Skrzypczak, Jesteśmy na progu wojny, Warszawa 2018, str. 31
[12] Rozmowa z Generałem Waldemarem Skrzypczakiem, 9 kwietnia 2019r.
[13] Ben Aris, Will Russia’s infrastructure spending cause a boom?, https://www.intellinews.com/moscow-blog-will-russia-s-infrastructure-spending-cause-a-boom-157808/, dostęp 15 sierpnia 2020 r.
[14] Vladimir Putin, Executive Order On National Goals and Strategic Objectives of the Russian Federation through to 2024, http://en.kremlin.ru/events/president/news/57425, dostęp 15 sieprnia 2020 r.
[15] Naira Davlashyan i Alice Tidey, Russia unveils €390 billion plan to overhaul its economy, https://www.euronews.com/2019/02/11/russia-unveils-390-billion-plan-to-overhaul-its-economy, dostęp 16 sierpnia 2020 r.
[6] Business Insider, Rosja zbuduje gigaautostradę, polskie ciężarówki pojadą do Chin, https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/rosja-zbuduje-gigaautostrade-polskie-ciezarowki-pojada-do-chin, dostęp 17 sierpnia 2020 r.
[17] TASS, Russia, India discuss agreement within gas supply project from Iran to Pakistan, https://tass.com/economy/1064352, dostęp 20 sierpnia 2020
[18] Wywiad autora z Irackim ekspertem Randem Kawa pt. Wyzwania dla osiągnięcia niepodległości przez Kurdystan, https://historycznyambasador.com/2018/02/18/wyzwania-dla-osiagniecia-niepodleglosci-przez-kurdystan-wywiad-z-ekspertem, dostęp 21 sierpnia 2020 r.
[19] News.ru, Russia, Azerbaijan and Iran agree on connecting energy systems, https://news.ru/en/economics/russia-azerbaijan-and-iran-agree-on-connecting-energy-systems/, dostęp 21 sierpnia 2020 r.
[20] Russia Today, Iran to establish ferry link to Russia’s Dagestan across Caspian Sea, https://www.rt.com/business/466765-iran-russia-ferry-derbent/, dostęp 22 sierpnia 2020 r.
[21] The Australian, Moscow offers an oil route to Iran, https://www.theaustralian.com.au/world/the-times/moscow-offers-an-oil-route-to-iran/news-story/6661f565c55dc67caeb6b814ffc94beb, dostęp 21 sierpnia 2020 r.
[22] The Brussels Times, Kazakhstan proposes large scale waterway project to connect Europe and Asia, https://www.brusselstimes.com/all-news/eu-affairs/48723/kazakhstan-proposes-large-scale-waterway-project-to-connect-europe-and-asia/, dostęp 22 sierpnia 2020 r.
[23] Russia Today, Russia, India & Iran want to create alternative trade route to Suez Canal – report, https://www.rt.com/business/442832-india-iran-russia-suez-alternative/, dostęp 24 sierpnia 2020 r.
[24] Hassan Hafidh i Benoit Faucon, Iraq, Iran, Syria Sign $10 Billion Gas-Pipeline Deal, Wall Street Journal, https://www.wsj.com/articles/SB10001424053111903591104576467631289250392, dostęp 25 sierpnia 2020 r.
